สัญญาณทั่วไปของการขาดเกลือ
บุคคลที่ขาดเกลืออาจรู้สึกไม่สบายหลายอย่าง แต่อาการเหล่านี้มักมีสาเหตุมาจากสาเหตุอื่นมากกว่าการได้รับเกลือไม่เพียงพอ
1. ความเหนื่อยล้า กล้ามเนื้ออ่อนแรง และตะคริว
นี่เป็นสัญญาณที่พบบ่อยในผู้ที่ขาดเกลือ คล้ายกับอาการที่พบในผู้ป่วยกลุ่มอาการเหนื่อยล้าเรื้อรัง เจมส์ ดีนิกโกลอันโตนิโอ นักวิทยาศาสตร์การวิจัยโรคหัวใจและหลอดเลือดและแพทย์ประจำร้านขายยาที่สถาบันหัวใจอเมริกากลางของเซนต์ลุก ในเมืองแคนซัสซิตี้ รัฐมิสซูรี และผู้เขียนหนังสือ “The Salt Fix” ชี้ให้เห็นว่า การขาดเกลือส่งผลให้ปริมาณเลือดและการไหลเวียนไปยังอวัยวะต่าง ๆ เช่น สมอง และกล้ามเนื้อไม่เพียงพอ ทำให้เกิดความเหนื่อยล้าและกล้ามเนื้ออ่อนแรง นอกจากนี้ การขาดเกลือยังช่วยลดของเหลวในเนื้อเยื่อซึ่งอาจทำให้ปลายประสาทของกล้ามเนื้อผิดรูปหรือหดตัวได้ กระตุ้นให้เกิดตะคริวและเจ็บปวด
2. อาการวิงเวียนศีรษะสั้น ๆ เมื่อลุกขึ้น
หรืออีกชื่อ โรคกาฬหลังแอ่น
บางคนมีอาการวิงเวียนศีรษะเมื่อลุกจากท่าสควอช (นั่งยอง) หรือท่านั่ง โดยมักไม่ทราบสาเหตุ ภาวะนี้เรียกว่าความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนท่าซึ่งอาจเกิดจากการขาดเกลือ ผู้ป่วยที่มีอาการนี้มักได้รับคำแนะนำให้เพิ่มปริมาณการบริโภคเกลือเพื่อบรรเทาอาการ นอกจากนี้ ดีนิกโกลอันโตนิโอ ยังเสริมว่า กลุ่มอาการหัวใจเต้นเร็วระหว่างเปลี่ยนท่า (POTS) มักต้องใช้เกลือในปริมาณที่มากขึ้นในการรักษา
ในการวิจัยขนาดเล็กกับผู้ป่วยที่มีอาการเป็นลมโดยไม่ทราบสาเหตุ การให้เกลือในแต่ละวันเป็นเวลา 8 สัปดาห์ทำให้ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญและเพิ่มภาวะทนการอยู่ในท่ายืนไม่ได้ในผู้ป่วยร้อยละ 70 เป็นที่น่าสังเกตว่าผู้ที่ตอบสนองเชิงบวกต่อการบำบัดด้วยเกลือจะมีการขับโซเดียมในปัสสาวะต่ำก่อนการรักษา ซึ่งบ่งชี้ว่าขาดเกลือ
3. ปวดศีรษะ หลงลืม และสับสนทางจิต
เกลือมีบทบาทสำคัญในการส่งผ่านสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาท เมื่อร่างกายขาดเกลือ การทำงานของเส้นประสาทจะลดลง นอกจากนี้ การขาดเกลืออาจทำให้ปริมาณเลือดลดลงและการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ เป็นเหตุให้เกิดอาการปวดศีรษะและหลงลืม
สิ่งนี้วิกฤตมากยิ่งขึ้นในสมองของผู้ป่วยที่มีภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเฉียบพลัน ระดับเกลือในเลือดต่ำอาจทำให้เกิดสมองบวม นำไปสู่อาการทางระบบประสาท เช่น อาการชัก ภาวะทางจิตบกพร่อง โคม่า และถึงขั้นเสียชีวิตได้ ผู้ป่วยภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเรื้อรังยังพบการเปลี่ยนแปลงในสมองด้วย แต่เนื่องจากอาการดังกล่าวเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป จึงอาจไม่แสดงอาการ อย่างไรก็ตาม อาจมีอาการทางเดินอาหาร เบื่ออาหาร และความผิดปกติทางระบบประสาทเล็กน้อย
4. อาการซึมเศร้าและความเครียด
ดีนิกโกลอันโตนิโอ เน้นย้ำว่า การขาดเกลือกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก ส่งผลให้ระดับอะดรีนาลีนและนอร์อะดรีนาลีนเพิ่มขึ้น ส่งผลให้การนอนหลับแย่ลงและความเครียดเพิ่มขึ้น
ในการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุชาวญี่ปุ่นพบว่าภาวะโซเดียมในเลือดต่ำเล็กน้อยมีความสัมพันธ์กับอารมณ์ซึมเศร้าด้วย อาการซึมเศร้าเชื่อมโยงกับสารกลูตาเมตซึ่งอาจลดลงในเซลล์สมองเนื่องจากภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ
นอกจากนี้ การขาดเกลือยังส่งผลให้สูญเสียโซเดียม แคลเซียม และแมกนีเซียม ในขณะที่การขาดแมกนีเซียมอาจทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าและวิตกกังวลได้ นักวิจัยพบว่าเนื่องจากโครงกระดูกเป็นแหล่งกักเก็บโซเดียมหลัก แคลเซียมและแมกนีเซียมจึงหมดลงเมื่อดึงโซเดียมออกจากกระดูก เป็นที่น่าสังเกตว่าถึงแม้จะมีแคลเซียมและแมกนีเซียมเพียงพอในอาหาร การขาดโซเดียมก็ยังนำไปสู่การขาดแร่ธาตุเหล่านี้ได้ การขาดแคลเซียมและแมกนีเซียมอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคกระดูกพรุนได้
การทดลองในสัตว์ยืนยันว่าการขาดเกลือเปลี่ยนพฤติกรรมของหนูได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโดยการกระตุ้นให้เกิดภาวะแอนฮีโดเนียหรือภาวะสิ้นยินดี (การขาดความสุข) ซึ่งเป็นหนึ่งในเกณฑ์สำคัญในการวินิจฉัยโรคซึมเศร้าที่สำคัญ
นอกเหนือจากอาการที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว อาการอาหารไม่ย่อยและโรคกรดไหลย้อน (GERD) ในบางกรณีอาจเชื่อมโยงกับการขาดเกลือในอาหารด้วย เนื่องจากการบริโภคเกลือไม่เพียงพออาจส่งผลต่อการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร ดังนั้นจึงรบกวนการย่อยอาหารและการดูดซึมสารอาหาร
ร่างกายควบคุมเกลือได้ ‘ฉลาดมาก’
ความอยากอาหารอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะของหวาน อาจเป็นสัญญาณของเกลือในร่างกายไม่เพียงพอ ร่างกายมีกลไกอัตโนมัติที่ซับซ้อนและเข้มงวดในการควบคุมระดับเกลือ พูดง่าย ๆ คือ เมื่อร่างกายขาดเกลือ สมองจะตรวจพบสิ่งนี้และส่งสัญญาณไปยังร่างกาย นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้อง การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้กระตุ้นให้เกิดความสนใจและความต้องการอาหารรสเค็ม ในทางกลับกัน เมื่อร่างกายมีเกลือมากเกินไป ฮอร์โมนอื่น ๆ จะถูกหลั่งออกมา กระตุ้นให้เกิดความกระหายและความอยากอาหาร และกระตุ้นให้ดื่มน้ำมากขึ้น
“ร่างกายของคุณฉลาดมากในการควบคุมการบริโภคแร่ธาตุที่จำเป็น โดยเฉพาะอย่างยิ่งแร่ธาตุที่สำคัญเช่นเกลือ” ดีนิกโกลอันโตนิโอ กล่าว “หากคุณบริโภคเกลือมากเกินไปในมื้อเดียว ร่างกายของคุณจะมีกลไกความปลอดภัยโดยธรรมชาติที่ทำให้คุณอยากทานเกลือน้อยลงในตอนกลางวัน”
การทดลองในสัตว์พบว่า หนู ซึ่งในตอนแรกไม่ชอบน้ำเค็ม จะกินมันอย่างหิวกระหายทันทีหลังจากฉีดฮอร์โมนที่ส่งสัญญาณว่าร่างกายต้องการเกลือ
“การขาดเกลือจะกระตุ้นศูนย์รางวัลโดปามีนในสมอง และทำให้เราต้องแสวงหาเกลือ” ดีนิกโกลอันโตนิโอ อธิบาย อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้อาจนำไปสู่การบริโภคอาหารแปรรูปมากเกินไปเพื่อให้ได้เกลือ ซึ่งส่งผลให้บริโภคสารเสพติดอื่น ๆ เช่น น้ำตาล โดยไม่ได้ตั้งใจ
